Śląski Kurator Oświaty wydał opinię w sprawie sieci szkół w Gminie Żarki. Wskazał na zmianę polegającą na zwiększeniu liczbę szkół podstawowych w Mieście Żarki, przekształcając Gimnazjum im. Jana Pawła II w Żarkach w ośmioletnią szkołę podstawową. Zmianę należy uwzględnić w uchwale Rady Miejskiej w w Żarkach w terminie do do 31 marca 2017r. w sprawie dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego, wprowadzonego ustawą – Prawo oświatowe. Opinia wraz z uzasadnieniem poniżej:

Śląski Kurator Oświaty, Katowice, 17 lutego 2017r., DK-CZ.545.1.2017

OPINIA

Na podstawie art. 208 ustawy z dnia 14 grudnia 2016r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2016r. poz. 60), po zapoznaniu się z Uchwałą Nr XXVIII/211/2017 Rady Miejskiej w Żarkach z dnia 25 stycznia 2017r. w sprawie projektu dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjum do nowego ustroju szkolnego, wprowadzonego ustawą – Prawo Oświatowe oraz uzasadnieniem do uchwały (data wpływu do Kuratorium Oświaty w Katowicach: 31 stycznia 2017r.) wskazuję zmianę, którą należy uwzględnić w uchwale podejmowanej w terminie do 31 marca 2017r. w sprawie dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego, wprowadzonego ustawą – Prawo oświatowe.

Zakres zmiany:  zwiększyć liczbę szkół podstawowych w Mieście Żarki, przekształcając Gimnazjum im. Jana Pawła II w Żarkach w ośmioletnią szkołę podstawową.

 

Uzasadnienie

 

Działając na podstawie art. 208 ustawy z dnia 14 grudnia 2016r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2016r. poz. 60) stwierdzam, że rozwiązania zaproponowane zgodnie art. 206 ust. 2 pkt. 1 przytoczonej ustawy, dotyczące Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Jaworzniku, Szkoły Podstawowej im. Integracji Europejskiej w Przybynowie oraz Szkoły Podstawowej w Zawadzie, zapewnią uczniom zamieszkałym w ich obwodach możliwość realizacji obowiązku szkolnego. Zastrzeżenie budzi planowana sieć szkół prowadzonych przez gminę w Mieście Żarki.

 

W uzasadnieniu uchwały podano, że Gmina Żarki, przygotowując projekt uchwały, przeprowadziła konsultacje z radą rodziców Szkoły Podstawowej im. Wł. Szafera w Żarkach, radą rodziców Przedszkola Publicznego w Żarkach, pracownikami Gimnazjum im. Jana Pawła II w Żarkach (dyrekcją, nauczycielami i pracownikami obsługi), przedstawicielami Śląskiego Kuratora Oświaty, Radnymi Rady Miejskiej w Żarkach, przedstawicielami związków zawodowych działających na terenie szkół prowadzonych przez Gminę Żarki. Zdaniem organu prowadzącego, po przeprowadzeniu konsultacji z rodzicami „opinia rodziców dzieci ze szkoły podstawowej i rodziców dzieci przedszkolnych jest jednoznaczna, iż ze względu na małą liczbę dzieci powinna funkcjonować jedna szkoła podstawowa”, rodzice stwierdzili, że „dobro naszych dzieci jest najważniejsze i  z tego względu chcemy stworzenia jednej, nowoczesnej, bezpiecznej szkoły podstawowej dla uczniów w Żarkach”, „rodzice zdecydowanie opowiedzieli się za najlepszym rozwiązaniem dla swoich dzieci”. Organ prowadzący powołuje się na opinię rodziców uczniów Szkoły Podstawowej im. Wł. Szafera w Żarkach oraz rodziców dzieci uczęszczających do Przedszkola Publicznego w Żarkach, natomiast konsultacje zostały przeprowadzone z radami rodziców, które stanowią reprezentację ogółu rodziców danej placówki.

W uzasadnieniu zawarto stwierdzenia, że:

• jedna szkoła podstawowa w Żarkach: „jest gwarancją zapewnienia dla wszystkich jej uczniów kompleksowego, dobrze przygotowanego kształcenia i wychowania. Na jednakowych zasadach, bez segregacji na lepszą i gorszą placówkę, na lepsze i gorsze dzieci”, „więzi mają szansę być wspomagane w pełnym zakresie, dzieci nie ucierpią emocjonalnie w wyniku podziału klas, będą dalej prawidłowo rozwijać się”, „planowane wygaszanie szkoły gimnazjalnej sprawia, iż znacznie łatwiej zapanować nad procesem oferowania miejsc pracy dla nauczycieli gimnazjalnych w istniejących szkołach podstawowych na terenie gminy, a także w porozumieniu ze Starostwem Powiatowym w Myszkowie w Zespole Szkół w Żarkach”,
• funkcjonowanie dwóch szkół podstawowych w Żarkach: „narazi uczniów na zerwanie naturalnych więzi koleżeńskich, społecznych, rodzinnych”, „zostanie zaburzone wychowanie do wspólnoty, już u samych podstaw, w wieku szkolnym, kiedy młody człowiek najpierw poznaje swoje miejsce urodzenia, swoje miasto, swoją gminę, a następnie swój kraj”, „sprawi, iż w przyszłości przedstawiciele lokalnej społeczności będą dla siebie obcy, chociaż mieszkają w tym samym małym mieście, ale na innych osiedlach”, „spowoduje znaczną redukcję etatów w istniejącej szkole podstawowej”, „rekrutacja do dwóch szkół podstawowych wzmocni poczucie niepewności wśród rodziców i uczniów”, „w ocenie rodziców (…) negatywnie wpłynie na sytuację dzieci, rodzin i spowoduje wzrost zagrożenia i niepewności jutra, nie tylko u nauczycieli gimnazjum, ale i innych szkół na terenie gminy”.

W uzasadnieniu wskazano również, że nauka w jednej ośmioletniej szkole podstawowej w Żarkach, tj. Szkole Podstawowej im. Wł. Szafera, „nie wnosi ryzyka dwuzmianowości. Liczba uczniów w klasie będzie optymalna. Zapewnia to możliwość lepszego nadzoru pedagogicznego, ułatwia pracę wychowawcy, a co najważniejsze, pozwala na godne warunki nauki dzieci i zdrową konkurencję w ramach grupy rówieśniczej. Dzięki temu szkoła staje się miejscem wspólnego działania dla dobra dzieci”. W ocenie organu prowadzącego, jest „szkołą nowoczesną, dobrze wyposażoną, posiadającą zaplecze sportowe i rekreacyjne”, funkcjonuje „w dobrze wyposażonym budynku, w bezpiecznym środowisku, zgodnie z intencją rodziców doskonale wpisuje się w uzasadnienie reformy wprowadzonej przez ustawodawcę”.

 

Po dokonaniu analizy uchwały Rady Miejskiej w Żarkach z dnia 25 stycznia 2017r. w sprawie projektu dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjum do nowego ustroju szkolnego, wprowadzonego ustawą – Prawo Oświatowe oraz uzasadnienia do uchwały, podjęto czynności w celu ustalenia warunków funkcjonowania Szkoły Podstawowej im. Wł. Szafera w Żarkach, ujętej w planie sieci publicznych szkół podstawowych prowadzonych przez gminę jako jednej ośmioletniej szkoły podstawowej w Mieście Żarki.

Na podstawie informacji pozyskanych przez pracowników Kuratorium Oświaty w Katowicach należy stwierdzić, że funkcjonowanie od 1 września 2017r. jednej szkoły podstawowej w Mieście Żarki, nie zapewni odpowiednich warunków realizacji obowiązku szkolnego przez uczniów zamieszkałych w obwodzie tej szkoły.

Z analizy organizacji pracy i warunków funkcjonowania Szkoły Podstawowej im. Wł. Szafera wynika, w roku szkolnym 2016/2017 do Szkoły Podstawowej im. Wł. Szafera w Żarkach uczęszcza 349 uczniów (18 oddziałów, w tym 1 oddział kl.I, 4 oddziały kl.II, 4 oddziały kl.III, 3 oddziały kl.IV, 3 oddziały kl.V, 3 oddziały kl.VI).

Bazę dydaktyczną szkoły stanowi:

• 18 sal lekcyjnych, którymi są klasopracownie: językowe – języka angielskiego, języka niemieckiego, języka angielskiego (dodatkowa), przyrodnicza, historyczno – polonistyczna, polonistyczna, matematyczna, matematyczno-techniczna, katechetyczna, muzyczno-plastyczna, komputerowa oraz 7 sal dla klas I-III (w czterech salach znajdują się tablice interaktywne, 14 sal posiada od 24 do 30 miejsc dla uczniów, dwie sale posiadają po 20 miejsc),

dwie sale (z przewidzianych dla klas I-III) zajmują oddziały przedszkolne Przedszkola Publicznego w Żarkach, co powoduje, że szkoła w bieżącym roku szkolnym dysponuje 16 salami lekcyjnymi,

• zaplecze sportowe: sala gimnastyczna na parterze (241,6m²), mała sala gimnastyczna (67,7m² – pomieszczenie po poprzedniej świetlicy), kompleks „Orlik” (boisko do piłki nożnej –1860m², boisko wielofunkcyjne – 608m²), trzy stoły do tenisa stołowego na holu obok sali gimnastycznej, plac zabaw,
• biblioteka szkolna: korzysta z dwóch pomieszczeń: biblioteki (50,5m²) oraz czytelni (51m²), w bibliotece działa Internetowe Centrum Edukacji (4 komputery, skaner, kserokopiarka),
• świetlica szkolna: zorganizowana głównie dla uczniów dojeżdżających z Kotowic oraz Wysokiej Lelowskiej (dwie grupy wychowawcze), korzysta z dwóch pomieszczeń, które służą również jako jadalnia podczas obiadów; funkcjonuje w godz. 7.45 – 16.30,
• sale dodatkowe: gabinet pedagoga, logopedyczny, pielęgniarki oraz sala zabaw dla klas              I-III, w czterech pomieszczeniach na poziomie 0 urządzono szatnie dla uczniów i dzieci z oddziałów przedszkolnych.

Przy założeniu, że Szkoła Podstawowa im. Wł. Szafera w Żarkach, od 1 września 2017r. będzie jedną szkołą podstawową w tej miejscowości, w roku szkolnym 2017/2018 funkcjonować w niej będzie 21 oddziałów, a w latach następnych: 2018/2019 i 2019/2020 – po 24 oddziały (na co wskazuje liczba dzieci w ewidencji ludności). Zaistniała sytuacja spowoduje pogorszenie warunków realizacji obowiązku szkolnego przez uczniów zamieszkałych w obwodzie tej szkoły:

• deklarowane zaadaptowanie od 1 września 2017r. dwóch pomieszczeń na sale lekcyjne, tj. czytelni (51m²) oraz gabinetu logopedycznego (25,11m²), nie zapewni jednozmianowości pracy szkoły (biorąc pod uwagę liczbę oddziałów oraz podział oddziałów na grupy na językach obcych, zajęciach komputerowych i wychowaniu fizycznym w klasach sportowych),
• wykorzystanie czytelni na salę lekcyjną pogorszy warunki korzystania z zasobów biblioteki przez uczniów i nauczycieli, uniemożliwi korzystanie z Internetowego Centrum Edukacji (pozostanie jedno pomieszczenie – 50,5m², w którym aktualnie zgromadzony jest księgozbiór), co stanowi naruszenie § 8 załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001r. Nr 61, poz. 624 z późn. zm.), 
• urządzenie sali lekcyjnej z gabinetu logopedycznego nie zapewni właściwych warunków do prowadzenia zajęć dydaktycznych ze względu na małą powierzchnię pomieszczenia, natomiast brak gabinetu logopedycznego utrudni udzielanie uczniom pomocy psychologiczno–pedagogicznej, o której mowa w § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2013r., poz. 532); istotnym w sprawie jest również fakt, że w bieżącym roku szkolnym z różnorodnych form pomocy i wsparcia specjalistycznego korzysta duża grupa uczniów szkoły, w tym uczniowie posiadający orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego (11 uczniów) oraz opinie poradni psychologiczno–pedagogicznej (46 uczniów),
• wzrost liczby oddziałów spowoduje pogorszenie (i tak trudnych) warunków realizacji zajęć wychowania fizycznego; w bieżącym roku szkolnym tygodniowo prowadzi się 111 godzin. tych zajęć (84 godz. w kl. IV-VI oraz 27 godz. w klasach I-III), co w przeliczeniu stanowi średnio 22,2 godziny dziennie; zajęcia wychowania fizycznego prowadzone są w sali gimnastycznej, w pomieszczeniu zaadaptowanym na salę gimnastyczną (mała sala gimnastyczna), sali zabaw dla klas I-III oraz na holu szkolnym z wykorzystaniem trzech stołów do tenisa,

Stwierdzenie organu prowadzącego zawarte w uzasadnieniu uchwały, że „rekrutacja do dwóch szkół podstawowych uniemożliwi utworzenie klas sportowych” jest bezpodstawne, ponieważ zasady tworzenia oddziałów sportowych określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 października 2012r. w sprawie warunków tworzenia, organizacji oraz działania oddziałów sportowych, szkół sportowych oraz szkół mistrzostwa sportowego (Dz. U. z 2012r. poz. 1129) wskazują, iż oddziały te tworzone są dla co najmniej 20 uczniów, a za zgodą organu prowadzącego, liczba uczniów w grupie ćwiczeniowej może być mniejsza niż 10. Biorąc pod uwagę liczbę uczniów podlegających obowiązkowi szkolnemu w Mieście i Gminie Żarki, w latach 2017 – 2019 będzie możliwość utworzenia oddziałów sportowych.

 

Ze względu na zwiększenie od 1 września 2017r. liczby oddziałów, warunki funkcjonowania Szkoły Podstawowej im. Wł. Szafera w Żarkach ulegną pogorszeniu, co stanowi istotny argument do przekształcenia Gimnazjum im. Jana Pawła II w Żarkach w ośmioletnią szkołę podstawową. Gimnazjum funkcjonuje w nowoczesnym budynku oddanym do użytku w 2011r., dostosowanym do potrzeb uczniów niepełnosprawnych (podjazd, winda, toalety). Posiada bardzo dobrą bazę do realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, m.in.:

• nowoczesne sale dydaktyczne ze sprzętem multimedialnym (12 pracowni przedmiotowych: polonistyczna, polonistyczno – katechetyczna, dwie matematyczne, informatyczna, biologiczna, fizyczno – chemiczna, geograficzna, historyczna, języka angielskiego, języka niemieckiego, artystyczna),
• sale dodatkowe (gabinet pielęgniarki i zajęć rewalidacyjnych, gabinet pedagoga, sala zajęć rewalidacyjnych, która jest również pomieszczeniem przeznaczonym na potrzeby samorządu uczniowskiego),
• świetlicę, zaplecze kuchenne,
• bibliotekę z czytelnią,
• pracownię informatyczną (24 stanowiska komputerowe), dodatkowo: 15 stanowisk komputerowych do dyspozycji uczniów w pracowni matematycznej, 9 stanowisk – w pracowni polonistycznej, w każdej sali zajęć zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
• baza sportowa – boisko wielofunkcyjne (1250m²) oraz hala sportowa (510m²).

Jednak z uzasadnienia uchwały wynika, że „Gmina Żarki planuje w budynku wygaszanego gimnazjum prowadzenie innej działalności oświatowej. Już w 2017r. gmina uruchomi żłobek oraz dwa oddziały przedszkola w budynku wygaszanego gimnazjum. W kolejnych latach budynek zostanie zagospodarowany na cele związane z szeroko rozumianą edukacją (warsztaty, świetlice, itp.)”.

W uzasadnieniu uchwały wskazano, że Szkoła Podstawowa im. Wł. Szafera w Żarkach „jest położona w dogodnej lokalizacji (zapewniającej bezpieczeństwo uczniom), otoczona zieloną przestrzenią. To tu dzieci bardzo dobrze się czują i rozwijają”. Z pozyskanych informacji wynika, że przez teren szkoły przebiega droga jednokierunkowa, dwie bramy (wjazdowa i wyjazdowa) nie są zamykane – umożliwiają swobodne korzystanie z tej drogi, co powoduje zagrożenie bezpieczeństwa uczniów. Dyrektor poinformował, że jest to droga wewnętrzna dla rodziców uczniów, pracowników szkoły oraz mieszkańców domu nauczyciela (budynek domu nauczyciela przylega do budynku szkoły). Po przeprowadzonej w dniu 10 lutego br. kontroli sanitarnej w Szkole Podstawowej im. Wł. Szafera w Żarkach, Śląski Państwowy Inspektor Sanitarny stwierdził m.in. brak zabezpieczenia szlaku komunikacyjnego przed bezpośrednim wyjściem na drogę wewnętrzną szkoły, usytuowanie kontenerów na odpady komunalne w pobliżu placu zabaw. Wniósł zastrzeżenia do stanu technicznego części sal lekcyjnych, świetlicy, korytarza na I piętrze oraz sanitariatów. Poinformował, że w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami natury technicznej, będącymi naruszeniem rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 3, poz. 69 z późn. zm.) dyrektor szkoły otrzymał zawiadomienie o wszczęciu postępowania administracyjnego w przedmiotowej sprawie. W trakcie kontroli przeprowadzonej w dniu 9 lutego br. przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Myszkowie stwierdzono niesystematyczne prowadzenie książki obiektu budowlanego, co skutkowało nałożeniem na osobę odpowiedzialną za jej prowadzenie mandatu karnego. 

 

Nadmieniam, że przekształcenie Gimnazjum im. Jana Pawła II w Żarkach w ośmioletnią szkołę podstawową było tematem spotkania zorganizowanego przez Śląskiego Kuratora Oświaty ze społecznością lokalną Miasta Żarki w dniu 3 lutego br. Większość uczestników spotkania, którą stanowili rodzice uczniów i nauczyciele Szkoły Podstawowej im. Wł. Szafera w Żarkach, pracownicy Urzędu Miasta i Gminy Żarki, przedstawiciele samorządu lokalnego, wypowiedziała się za pozostawieniem jednej szkoły podstawowej w Żarkach, nie biorąc pod uwagę argumentów wskazujących na zdecydowane pogorszenie warunków nauczania przy zwiększeniu liczby oddziałów w tej szkole.

W pismach skierowanych do Wojewody Śląskiego oraz Śląskiego Kuratora Oświaty, mieszkańcy Żarek, Kotowic i Wysokiej Lelowskiej (miejscowości należące do obwodu Szkoły Podstawowej im. Wł. Szafera w Żarkach), wyrazili opinie nt. planowanej sieci szkół podstawowych w Żarkach, z których wynika, że każda z koncepcji, zarówno funkcjonowania jednej, jak i dwóch szkół podstawowych w Mieście Żarki, ma swoich zwolenników i przeciwników.  

Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzam, że zgromadzony w sprawie materiał nie potwierdza zasadności argumentów przedstawionych przez Radę Miejską w Żarkach dotyczących funkcjonowania jednej ośmioletniej szkoły podstawowej w Mieście Żarki. Przyjęta koncepcja narusza art. 5 ust. 7 pkt. 1 ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016r. poz. 1943 z późn. zm.), który stanowi, że do zadań organu prowadzącego należy w szczególności zapewnienie warunków działania szkoły, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki.

Jeżeli organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uwzględni w uchwale, o której mowa w art. 210 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2016r. poz. 60), zmiany wskazane w powyższej opinii kuratora oświaty, o których mowa w art. 208 ust. 4, przyjmuje się, że uchwała uzyskała pozytywną opinię kuratora oświaty. Stosownie do zapisu art. 210 ust. 3, w przypadku nieuwzględnienia wskazanych wyżej zmian przyjmuje się, że uchwała o której mowa w art. 210 ust. 1 uzyskała negatywną opinię kuratora oświaty.

 

 

Opinia kuratora oświaty jest wiążąca i nie służy od niej zażalenie. Na opinię służy skarga do sądu administracyjnego.