Samorządowcy, uczniowie i nauczyciele ze wszystkich szkół z Gminy Żarki oddali hołd powstańcom z 1863 we wtorek (22 stycznia). Senat Rzeczpospolitej Polskiej ustanowił rok 2013 Rokiem Powstania Styczniowego. W Żarkach kilkakrotnie dochodziło do potyczek powstańców z wojskiem rosyjskim. Stąd na żareckim cmentarzu mogiły powstańcze.

Do Żarek z okazji rocznicy wybuchu powstania przyjechali przewodniczący Rady Powiatu Myszkowskiego Marian Szczerbak oraz starosta Wojciech Picheta. Wspólnie z burmistrzem Żarek Klemensem Podlejskim oraz przewodniczącym Rady Miejskiej Andrzejem Jakóbczakiem składali kwiaty i zapalali znicze na dwóch mogiłach powstańczych. Towarzyszyli im radni miejscy: Stanisława Nowak, Tatiana Ośmiałowska, Wilhelm Patoń i Alojzy Zieliński. W uroczystości wzięli udział uczniowie ze wszystkich szkól z Gminy Żarki. Delegacje przybyły ze szkół podstawowych z Jaworznika, Przybynowa, Zawady oraz Żarek. Najliczniejsza grupa reprezentowała Gminne Gimnazjum. Byli również obecni uczniowie Zespołu Szkół w Żarkach im. Tadeusza Kościuszki oraz Zespołu Szkół Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Żarkach. Był również obecny Roman Hamerla z Obywatelskiego Komitetu pamięci Narodowej w Żarkach.

- Miasto za wsparcie dla powstańców zostało pozbawione praw miejskich w 1870 roku. Odzyskało je dopiero w 1949 roku – powiedział burmistrz Żarek Klemens Podlejski.  - Oddajemy hołd weteranowi powstania styczniowego Gustawowi Lubiczowi Szydłowskiemu, który zmarł w 1915 roku. Położymy kwiaty na mogile powstańczej, w której spoczywa Rudolf Stanisław Franaszek oraz 9 bezimiennych powstańców. Ci stracili życie w czasie bitwy 24 kwietnia 1863 roku.

Polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu rozpoczęło się od Manifestu wydanego w Warszawie 22 stycznia. W okolicach Żarek kilkakrotnie dochodziło do potyczek wojsk rosyjskich z powstańcami. 24 kwietnia 1863 r. pod Jaworznikiem oddział Mossakowskiego maszerujący od Krakowa w rejon Częstochowy celem połączenia się z oddziałem Oksińskiego, został zaatakowany przez 3 rosyjskie kompanie pod dowództwem płk Alenicza; w bitwie zginęło 43 powstańców, Rosjanie stracili ok. 40-60 żołnierzy (wg rosyjskich raportów tylko jednego). Była to jedna z najkrwawszych bitew powstania, w której poległ między innymi Rudolf Stanisław Franaszek, syn fabrykanta z Warszawy. To właśnie on  i 9 innych bezimiennych powstańców spoczywa w zbiorowej mogile na żareckim cmentarzu.  Pomnik powstał w okresie zaborów z inicjatyw mieszkańców Żarek, Dzisiaj patronat nad mogiłą sprawuje samorząd szkolny uczniów z Zespołu Szkół Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Żarkach.


Na cmentarzu parafialnym w Żarkach znajduje się również mogiła Gustawa Lubicza Szydłowskiego, miejscowego aptekarza i weterana powstania styczniowego zmarłego 25 października 1915 roku. Gustaw Lubicz Szydłowski pochodził z okolic Włocławka, po powstaniu już tam nie wrócił, znalazł pracę w aptece w Żarkach, ożenił się z córką aptekarza i z Żarkami związał  zawodowe i rodzinne życie.  Warto dodać, iż w kruchcie kościoła parafialnego znajduje się tablica upamiętniająca osobę Gustawa Lubicza Szydłowskiego.

Okolice Żarek były areną dla jeszcze jednej potyczki. W dniu 12 lipca 1863 roku rozegrała się krwawa bitwa z Moskalami. Jej miejsce nie jest znane. Wiadomo, iż starcie miało miejsce w okolicach miasteczka i trwało od 4 do 10 rano. Pobici Rosjanie wycofali się w stronę Częstochowy.

Informacje historyczne ze strony http://powstanie1863.zsi.kielce.pl/index.php?id=w28

(przygotowała i fot: Katarzyna Kulińska-Pluta)